شمارنده دیجیتال یا کانتر دیجیتال یک دستگاه الکترونیکی است که تعداد دفعات انجام یک فرآیند را ذخیره کرده و نمایش می‌دهد. این دستگاه قادر است عملیات شمارش و کنترل تعداد محصولات را با دقت انجام دهد. برای کاربر، شمارش یک فرآیند به صورت مکرر و به تعداد زیاد کار دشواری است. در نتیجه، کانتر یا شمارنده می‌تواند تعداد شمارش زیاد را با دقت و سرعت بالا انجام دهد.
به طور کلی، هر شمارنده معمولاً برای اندازه‌گیری تکرار هر اتفاقی یا دور در ثانیه، دقیقه، ساعت و غیره استفاده میشود. شمارنده‌ها در خطوط تولید برای شمارش تعداد بسته‌های بسته‌بندی شده یا تعداد قطعه‌های عبوری از مقابل سنسور که به شمارنده پالس می‌فرستد، قابل استفاده هستند. این دستگاه‌ها قادرند تعداد را با دقت شمارش کرده و آن را نمایش دهند.
کانترها یا شمارنده‌ها یکی از اجزای اساسی در اتوماسیون صنعتی هستند. با استفاده از آن‌ها، می‌توان عمل شمارش و یا تعداد دفعات انجام یک رویداد یا فرآیند خاص را ذخیره و نمایش داد. با استفاده از این قطعه الکترونیکی، می‌توان عملیات کنترل تعدادی و شمارش قطعات یا محصولات را با دقت بیشتری در صنعت انجام داد.
کانتر CT6S-1P4 آتونیکس یکی از همین تجهیزات فوق العاده است که هم به عنوان کانتر و هم تایمر با امکانات بسیار گسترده از آن می توان استفاده کرد
اصطلاح “شمارنده” (counter) از کلمه “شمارش” یا “حساب کردن” (count) گرفته شده است. کانتر یا شمارنده یک دستگاه الکترونیکی است که تعداد اشیاء یا تعداد عملیات‌ها را شمارش می‌کند. دلیل نام‌گذاری این دستگاه به “کانتر” (Counter) این است که تعداد سیگنال‌های ON/OFF خروجی را از یک دستگاه ورودی مانند یک سوئیچ یا سنسور شمارش (Count) می‌کند. برای افراد بسیار ساده است که تا عدد ۱۰، ۲۰ را شمارش کنند، اما تکرار این کار و شمارش تا اعداد بزرگتر، کار را به طور فزاینده‌ای دشوار می‌سازد. کاربرد اصلی شمارنده‌ها (کانترها) در اتوماسیون صنعتی نیز همین است.
انواع شمارنده یا کانتر شامل شمارنده‌های دیجیتال و نیمه دیجیتال می‌شوند. شمارنده دیجیتال یا کانتر دیجیتال، یک قطعه الکترونیکی است که برای شمارش تعداد عملیات یک فرآیند استفاده میشود و قابلیت ذخیره مقادیر را دارد. این دستگاه‌ها معمولاً دارای دو حالت مختلف هستند. در حالت اول، دستگاه عددی را به عنوان نقطه شمارش نهایی دریافت می‌کند و پس از شروع عملیات شمارش، به محض رسیدن شمارنده به این عدد، رله خروجی دستگاه وصل میشود. در حالت دوم، دستگاه فقط به عنوان شمارنده عمل می‌نماید و خروجی ندارد. اصطلاح “شمارنده” (counter) از کلمه “شمارش” یا “حساب کردن” (count) گرفته شده است. کاربرد اصلی این دستگاه‌ها در اتوماسیون صنعتی است و معمولاً در مواردی که نیاز به کنترل تعدادی به صورت مداوم و با دقت شمارش بالا دارد، استفاده می‌شوند.
شمارنده یا کانتر از پیش‌تنظیم شده (Preset Counter):
شمارنده یا کانتر از پیش‌تنظیم شده، تا زمان رسیدن از مقدار فعلی به مقدار از پیش تعیین شده شمارش می‌کند و سپس سیگنال خروجی را برای مدیریت دستگاه خروجی فعال می‌سازد.
در این نوع شمارنده، پیش از شروع به کار آن یک عدد بر روی شمارنده ذخیره میشود و سپس شمارنده با رسیدن به این مقدار یک سیگنال خروجی می‌فرستد.
مثال: در Preset کانتر علاوه بر شمارش تعداد محصول، می‌توان یک عدد مشخص را از قبل در کانتر تنظیم کرد، به محض اینکه عدد شمارش تعداد محصولات به این عدد مشخص رسید، کانتر یک پالس دستور به سیستم ارسال می‌کند تا عملیات خاصی صورت گیرد.
شمارنده یا کانتر جمع‌کننده (Totalizer Counter):
این نوع شمارنده دارای سیگنال ورودی و خروجی نیست و تنها مقدار شمارش شده فعلی را نمایش می‌دهد. این نوع بیشتر زمانی کاربرد دارد که فقط عدد تولید شده را نمایش داده میشود.
نوع دیگری از شمارنده‌ها که جمع‌کننده نامیده میشود، تنها تعداد عملیات مورد نظر را می‌شمرد و در صفحه نمایش نشان می‌داد، اما سیگنال خروجی ای ارسال نمی‌کرد. این نوع شمارنده‌ها عموماً برای نشان دادن تعداد محصول مورد نظر برای کاربر به کار می‌روند.
مثال : در Total کانتر بعد از دریافت هر پالس عدد شمارنده زیاد میشود وبه این ترتیب تعداد محصولات تولید شده، محاسبه میشود.
مکانیزم عملکرد شمارنده های پیش تنظیم و جمع کننده :
- بخشی که مربوط به منبع تغذیه است باید به یک منبع متصل شود تا شمارنده بتواند کار کند.
- بخش ورودی باید به قطعات ورودی مانند سنسور ها متصل شود.
- بخش شمارش تعداد سیگنال هایی که از ورودی دریافت می کند را می شمارد.
- بخش نمایش عدد شمرده شده تا کنون را نمایش می دهد.
- بخش تنظیمات عددی که مورد نظر ما (برای شمارش) است را تنظیم می کند.
- بخش مقایسه مقدار کنونی را با مقدار تنظیم شده مقایسه کرده و اگر با هم برابر باشند یک سیگنال ارسال می کند.
- بخش خروجی با دریافت سیگنال خروجی، به وسیله ی یک سوئیچ قطعه ی خروجی را به راه می اندازد.
- لازم به ذکر است که موارد ذکر شده همگی در شمارنده های پیش تنظیم وجود دارند اما در شمارنده های جمع کننده تنها موارد 1 تا 4 انجام می شوند.
ارتباط شمارنده های دیجیتال و سنسور ها :
شمارنده دیجیتال و سنسور یکی از ساده ترین روش های شمارش هست و همین سادگی باعث شده که در اغلب موارد که شمارش نیاز است از همین مورد استفاده شود.
برای این که ما بتوانیم تعداد یک شیء را در خطو تولید شمارش کنیم نیاز داریم که نوع سنسور خود را مشخص کنیم ، سنسور های القایی (مجاورتی ) فقط اجسام رسانای الکتریکی یا فلزات را تشخیص میدهند و اگر جسم ما غیر فلز هست و می خواهیم از شمارنده دیجیتال استفاده کنیم می توانیم از سنسور های خازنی ، مکانیکی یا لیمیت سوییچ ها و میکرو سوئیچ ها استفاده نماییم.
و همچنین ما می توانیم از یک سنسور نوری یا فتوالکتریک سنسور جهت شمارش اشیاء با دقت و سرعت بیشتر بهره ببریم
نتیجه گیری: کانتر آتونیکس انواع مختلفی از ورودی‌ها مثل سوئیچ‌ها، سنسورها (القایی، خازنی، نوری)، روتاری اینکودرها (چرخ دار، شفت دار، هالو شفت) و رله‌ها را دریافت می‌کنند.
موارد مد نظر که در خرید شمارنده‌ها یا کانترها باید دانست:
- خرید از نمایندگی اصلی آتونیکس که فروشگاه سه فاز دات کام نماینده رسمی محصولات آتونیکس در تهران می باشد
- میزان ولتاژ تغذیه ورودی
- قابلیت ذخیره‌سازی اطلاعات
- جریان مجاز رله خروجی آن
- قابلیت شبکه‌شدن
- ابعاد و اندازه
- مدهای کاری شمارنده