شاخص‌های اقتصادی یا Economic Indicators به آمارهای کلیدی مورد یک بخش خاص از اقتصاد کشور گفته می‌شود که می‌توانند در تشخیص مسیر آینده اقتصادی بسیار تأثیرگذار باشند. پیش بینی چشم‌انداز آینده اقتصادی یک کشور مسئله بسیار مهمی است که با تحلیل انواع شاخص‌های اقتصادی امکان‌پذیر است. در علم اقتصاد شاخص‌های اقتصاد کلان و اقتصاد خرد به صورت جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و به این ترتیب درک افت و خیزهای بازارهای سهام و سایر عوامل مهم اقتصادی و مالی کشور به راحتی امکان‌پذیر خواهد بود. در این مقاله به معرفی انواع شاخص‌های اقتصادی خواهیم پرداخت.

انواع شاخص‌های اقتصادی

در حالت کلی انواع شاخص‌های اقتصادی را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. هرکدام از این شاخص‌ها خود زیرشاخه‌های گوناگونی دارند که هریک به بخش‌های مختلفی از اقتصاد کلان در یک جامعه می‌پردازند. برای تحلیل و بررسی وضعیت اقتصاد یک جامعه در انواع خبر اقتصادی، آگاهی داشتن از این شاخصه‌ها و شیوه‌های تجزیه و تحلیل آن‌ها بسیار مهم است. این شاخص‌های اقتصادی عبارتند از:

– شاخص‌های پیشرو (Leading Indicator)

این شاخص‌ها به تغییرات آینده در اقتصاد یک کشور اشاره می‌کنند. از این شاخص‌ها برای پیش بینی کوتاه مدت تحولات اقتصادی استفاده می‌شود.

– شاخص‌های پسرو (Lagging Indicator)

شاخص‌های پس رو عموما پس از تغییرات اقتصادی به وجود می‌آیند و برای تأیید الگوهای خاصی به کار برده می‌شوند. تحلیل گران می‌توانند پیش بینی‌های اقتصادی مورد تحلیل در انواع خبرگزاری اقتصاد کلان را بر اساس این الگوها را مورد تحقیق و بررسی قرار دهند اما شاخص‌های پس رو را نمی‌توان برای پیش بینی مستقیم این تغییرات اقتصادی مورد استفاده قرار داد.

– شاخص‌های همزمان (Coincident Indicator)

این شاخص‌ها اطلاعات ارزشمندی در خصوص وضعیت فعلی اقتصاد در یک منطقه خاص در اختیار قرار می‌دهند. این شاخص‌ها همزمان با تغییراتی که سیگنال می‌دهند، رخ می‌دهد.

انواع شاخص‌های کلان اقتصادی

شاخص‌های اقتصادی کلان به سرمایه گذاران، اقتصاددانان و تحلیل گران مالی در تصمیمات مالی هوشمندانه کمک می‌کنند. مهمترین شاخص‌های کلان که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد عبارتند از:

تولید ناخالص داخلی (GDP)

این شاخص را باید یک شاخص پس رو به حساب آورد. از این شاخص برای سنجش سلامت اقتصاد استفاده می‌شود. شاخص GPD نشان دهنده تولید، رشد اقتصادی و اندازه یک کشور است.

شاخص بازار سهام

این شاخص یک شاخص پیش رو محسوب می‌شود و از مهمترین شاخص‌هایی است که عموما در اخبار اقتصادی به آن توجه می‌شود. شاخص بازار سهام نقش مهمی در تشخیص روند بازار دارد.

شاخص بیکاری

بیکاری یک شاخص پس رو است. تخمین ماهانه بیکاری و اشتغال آماری است که عموما توسط اداره کار منتشر می‌شود. این شاخص نیز می‌تواند معیاری برای سلامت اقتصاد باشد که تأثیر چشمگیری بر بازارهای اوراق بهادار دارد.

شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

این شاخص پس رو است و نقش مهمی در سیاست‌های مالی و پولی دارد. این شاخص تغییرات قیمتی برای انواع کالا و خدمات مصرفی را برای یک ماه یا یک سال مشخص می‌کند و معیاری برای تغییر هزینه‌های زندگی است.

شاخص قیمت تولیدکننده

این شاخص از نوع تصادفی است و تغییرات قیمت را در تمام بخش‌های تولید کننده دنبال می‌کند. این بخش‌ها عبارتند از:

– معدن

– تولید

– کشاورزی

– جنگل‌داری

– ماهیگیری

این شاخص همچنین تغییرات قیمت را برای بخش فزاینده‌ای از بخش‌های غیر تولیدی در اقتصاد دنبال می‌کند.

شاخص تراز تجاری

این شاخص پس رو است. این شاخص تفاوت خالص بین ارزش واردات و صادرات یک کشور را بررسی کرده و نشان می‌دهد که مازاد یا کسری تجاری وجود دارد یا خیر!

شاخص شروع مسکن

شاخص شروع مسکن یا (Housing Starts Index) یک شاخص پیشرو است و تخمینی از تعداد واحدهای مسکونی است که در آن ماه ساخت‌وساز روی آن‌ها انجام شده است. این شاخص شامل انواع آپارتمان و خانه‌های ویلایی می‌شود.

شاخص نرخ بهره

این شاخص یک شاخص پسرو از رشد اقتصادی محسوب می‌شود. در صورتی که نرخ بهره خیلی پایین باشد، منجر به افزایش تقاضا برای پول و افزایش احتمال رشد قیمت‌ها می‌شود و افزایش تورم عامل مخدوش شدن اقتصاد و ارزش پول آن می‌گردد.

شاخص قدرت ارز

این شاخص نیز از جمله شاخص‌های پس رو است. در صورتی که نرخ ارز یک کشور قوی باشد. قدرت تجارت آن با سایر کشورها افزایش می‌یابد. این کشور می‌تواند محصولات را با نرخ ارزان‌تر وارد کرده و با قیمت‌های بالاتری محصولات خود را صادر کند.

شاخص فعالیت تولیدی

این شاخص از جمله شاخص‌های پیشرو اقتصادی است. سفارش کالاهای با کیفیت، شاخصی از این فعالیت محسوب می‌شود. کالاهای بادوام و با کیفیت به کالاهایی اطلاق می‌شود معمولاً حداقل برای چند سال جایگزین نمی‌شوند، خودرو، یخچال، فریزر، تلویزیون، مبلمان و… از آن جمله محسوب می‌شوند.

شاخص درآمد و دستمزد

شاخص درآمد و دستمزد یک شاخص پس رو است. زمانی که اقتصاد یک کشور به خوبی کار می‌کند، درآمد باید افزایش داشته باشد تا با میانگین هزینه زندگی همخوانی داشته باشد. درآمدها بر اساس جمعیت‌شناسی مختلف، مانند سن، جنسیت، سطح تحصیلات و قومیت تقسیم می‌شوند.

شاخص هزینه‌های مصرف‌کننده

شاخص هزینه‌های مصرف کننده اگرچه مانند یک شاخص پیش رو عمل می‌کند اما یک شاخص تصادفی است. در واقع کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده می‌تواند ترس از رکود را افزایش دهد و افزایش آن سبب تحریک انتظارات تورمی خواهد بود.